Książka dostępna jest do pobrania w serwisie ResearchGate. Monografia zawiera 22 rozdziały przedstawiające platformy cyfrowe z różnorakich perspektyw. Zostały one pogrupowane w trzy części dotyczące modelu biznesu platform, ich zastosowań w różnych kontekstach rynkowych oraz relacji z użytkownikami. Rozdziały utrzymane są w konwencji research letters. Są to raczej zwięzłe teksty naukowe, charakteryzujące się krótszym przeglądem literaty i koncentracją na problemie badawczym. Autorami rozdziałów są pracownicy i doktoranci wielu polskich uczelni. Zważywszy na to, że autorzy badają platformy z perspektywy różnych dyscyplin i stosują różnorakie metodyki badawcze nie podejmowaliśmy próby uwspólnienia terminologii, czy tym bardziej narzucania jednego, dominującego sposobu postrzegania cyfrowych platform. Zdecydowaliśmy się raczej na pluralizm teorii, perspektyw czy też zaleceń praktycznych. W tym sensie niniejsza książka przypomina typową platformę raczej niż monografię pisaną przez wąski zespół badaczy.

MODEL BIZNESU PLATFORM CYFROWYCH W UJĘCIU CANVAS – Tymoteusz Doligalski

Celem niniejszego rozdziału jest charakterystyka najważniejszych elementów modelu biznesu platform cyfrowych i przedstawienie ich w ujęciu canvas. Na początku omówione zostało rozumienie pojęcia platformy. Następnie przedstawiono typologię platform cyfrowych ukazującą ich zróżnicowanie. Najważniejszą częścią rozdziału jest opis modelu biznesu platform cyfrowych w ujęciu canvas. Zawiera on najważniejsze komponenty platform cyfrowych. Wykorzystanie dwóch podejść, jakimi są typologia oraz opis modelu biznesu, pozwoliło na przedstawienie zarówno zróżnicowania, jak i wspólnych elementów platform cyfrowych.

WPŁYW ALGORYTMÓW REKOMENDACYJNYCH NA STOPIEŃ USIECIOWIENIA PLATFORM CYFROWYCH – Michał Bernardelli

Algorytmy rekomendacyjne stały się obecnie integralną częścią wielu platform cyfrowych. Pomagają one w filtrowaniu informacji oraz oferują spersonalizowane treści, wpływając tym samym na zwiększenie efektu usieciowienia. Istnieje wiele pozytywnych i negatywnych konsekwencji stosowania coraz bardziej zaawansowanych algorytmów rekomendacyjnych. Wiele z nich uwidacznia się dopiero w dłuższym horyzoncie. Przedstawiona w niniejszym rozdziale wielopłaszczyznowa analiza ma na celu przedstawienie rekomendacji oraz ich wykorzystania w świecie cyfrowym w kontekście zarówno technologicznym, politycznym, prawnym, społeczno-ekonomicznym, jak i psychologiczno-etycznym. Opisy wyzwań związanych z tym narzędziem poparte zostały wybranymi przykładami oraz dyskusją.

PLATFORMY CYFROWE – BIGTECHY. CZY TO NOWE WYZWANIA DLA PRAWA KONKURENCJI? – Włodzimierz Szpringer

Technologie cyfrowe i modułowe metody produkcji doprowadziły do pojawienia się nowej generacji globalnych liderów, którzy ugruntowują swoją pozycję rynkową poprzez integrację platform cyfrowych i ekosystemów komplementarnych, oferują im nowe sposoby tworzenia i przechwytywania wartości, często przekraczając granice istniejących sektorów. Ich modele biznesowe, innowacyjne, oparte na wartościach niematerialnych, takich jak kod oprogramowania i dostęp do danych, wspierają ekspansję, która jest w dużej mierze bezkosztowa. Ponieważ rynki kapitałowe są chętne do inwestowania w rozwój tych firm, a organy regulacyjne nie są w stanie ich hamować, firmy te zgromadziły bezprecedensową władzę i bogactwo, z głębokimi implikacjami dla gospodarki i społeczeństwa. Celem opracowania jest próba odpowiedzi na nowe wyzwania dla prawa, np. czy potrzebne są szczególne rozwiązania dla bigtechów, wykraczające poza prawo konkurencji.

PLATFORMY CYFROWE W ŚWIETLE ORZECZNICTWA TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ – Małgorzata Godlewska

Niniejszy rozdział koncentruje się na wybranych studiach przypadków wynikających z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wobec platform cyfrowych takich jak Uber, Airbnb oraz Amazon. Celem niniejszego rozdziału jest zbadanie, czy TSUE jest w stanie chronić konsumentów, kontrahentów, a także niezakłóconą konkurencję, wspierając równocześnie rozwój platform cyfrowych w UE. Zgodnie z powyższym autorka zbadała, czy dotychczasowe wyroki TSUE pozwalają na dalszy rozwój platform cyfrowych oraz w jakim zakresie są wspomagane przez orzecznictwo sądów państw członkowskich. Podstawowym wkładem tego rozdziału jest przyczynek do dyskusji na temat jednolitego zakresu regulacji prawnych dotyczących działalności platform cyfrowych w UE, tak aby zminimalizować możliwość wystąpienia zjawiska prekariatu po stronie usługodawców platform cyfrowych czy też nieuczciwej konkurencji w wyniku nadużywania pozycji dominującej przez te platformy i oferowania przez nie własnych konkurencyjnych do ofert swoich dostawców usług i towarów

WPŁYW PLATFORM CYFROWYCH NA STOSUNKI RYNKOWE I KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU CYFROWEGO – Radosław Szulc

W rozdziale podjęto próbę analizy procesu konkurencji na współczesnym rynku cyfrowym, na którym wśród zróżnicowanych modeli biznesowych wyraźnie zaczynają dominować platformy cyfrowe. Właściwości tych platform powodują, że oferują one firmom względną łatwość rynkowej adaptacji, a nawet powiększania ich pola rynkowego, natomiast konsumentom względną łatwość i bezpieczeństwo zawierania transakcji oraz dostęp do dostawców z innych rynków. Znacznej transformacji pod wpływem wyjątkowych funkcjonalności platform związanych z reintermediacją ulegają stosunki rynkowe. Pojawiają się wobec tego obawy dotyczące monopolizacji rynku przez te podmioty, zaburzającej efektywne funkcjonowanie rynku tradycyjnego i cyfrowego oraz przyczyniającej się do braku równych szans dla małych i średnich firm. Celem rozdziału jest opisanie konkurencji uwzględniające różnicowanie cech konkurencyjności rynków tradycyjnego i cyfrowego oraz zaburzeń konkurencji wywołanych działalnością platform cyfrowych. Przeprowadzona w opracowaniu analiza warunków działalności podmiotów rynku cyfrowego uwzględnia znaczenie pozycji rynkowej, zasięgu rynku, przebiegu procesu konkurencji i kształtowania stosunków rynkowych w kontekście konkurencyjności rynku.

GAFA – POWIKŁANIA POSTCOVIDOWE CZY POCZĄTEK ZMIERZCHU POTĘGI? – Michał Goliński

Giganci technologiczni, określani skrótem GAFA, stali się kluczowymi aktorami gospodarki cyfrowej. Jako platformy cyfrowe operują wysoko w łańcuchu wartości, generując ogromne przychody i zyski oraz zajmując czołowe miejsca pod względem wartości rynkowej. Mają istotny wpływ nie tylko na gospodarkę, ale także na inne elementy naszego życia. Ich rosnącą potęgę poczęliśmy traktować jako coś nieuchronnego. Jednak w 2022 r. pojawiły się objawy kryzysu GAFA. Brak jeszcze jasnego obrazu skali i przyczyn zachodzących zmian. Rozdział ten podejmuje próbę oceny rozmiaru i potencjalnych przyczyn tej zmiany. Przedstawiona zostaje także próba prognozy dalszych losów tych firm.

ZDECENTRALIZOWANE AUTONOMICZNE ORGANIZACJE (DAO) W PERSPEKTYWIE ROZWOJU TECHNOLOGII BLOCKCHAIN – Marcin Kowalczyk

Celem rozdziału jest zaprezentowanie nowego typu podmiotów organizacyjnych powstających w ekosystemie blockchain – określanych jako DAOs. Narrację rozdziału rozpoczyna zarys koncepcji blockchain, od pierwszych idei sformułowanych przez zwolenników zaawansowanej kryptografii aż po najnowsze wdrożenia z zakresu smart contracts oraz wymienionych wcześniej organizacji określanych jako zdecentralizowane autonomiczne organizacje (decentralized autonomous organizations – DAOs). Wskazano również najistotniejsze obszary zastosowań technologii blockchain, potencjalne zalety i ograniczenia oraz zestawienie najistotniejszych dylematów, warunkujących dalszy rozwój tej technologii. W dalszej części rozdziału wskazano na obszary zastosowań dla DAO, wraz z omówieniem zalet i wad owych organizacji. Określono również, na ile owe platformy cyfrowe o charakterze oddolnych ruchów tworzonych przez entuzjastów zaawansowanej kryptografii, mogą stanowić alternatywę, a nawet i zagrożenie dla istniejących potężnych graczy rynkowych, określanych akronimem GAFA/GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple + Microsoft).